صدیقه ببران : منشور اخلاق حرفه ای رسانه ها را متخصصان این حوزه تدوین کنند

  

---

 

صدیقه ببران در گفت وگوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا با تاکید بر اینکه در دنیای امروز و با توجه به تعدد رسانه ها ،روزنامه نگاری باید به عرصه حرفه ای هدایت شود افزود : بخشی از این موضوع به حوزه فنی و تخصصی و بخش دیگر به اخلاق حوزه کاری باز می گردد ، این مباحث در هر صنفی وجود دارد و در حوزه روزنامه نگاری بیشتر مورد توجه است .
وی خبرنگار و روزنامه نگار را پل ارتباطی میان مردم و مسوولان دانست و گفت : آنها در انجام رسالت خود باید مسیر عدالت اجتماعی را هموار کنند و چشم بینای جامعه باشند ، برای تحقق این مهم نیاز است رسانه ها بیش از سایرین به مباحث اخلاقی توجه کنند.
ببران که در حال نگارش کتاب 'اخلاق رسانه' است گفت : بحث اخلاق در جامعه ای که ویژگی دینی دارد و دموکراسی دینی در آن حاکم است بیشتر مورد توجه قرار دارد و رسانه ها با شفافیت بیشتری باید مسائل را تبیین کنند.
وی تصریح کرد : با توجه به این رویکرد و داشتن جامعه ای با ترکیب ملیت ها و ایدئولوژی و دموکراسی دینی لازم است عرصه روزنامه نگاری مورد بازنگری خاص قرار گیرد و به تمامی مباحث توجه شود.
* اخلاق حلقه مفقوده در عرصه رسانه است
این استاد دانشگاه بحث اخلاق را حلقه مفقوده در مطبوعات و رسانه ها عنوان کرد و گفت : قوانین لزوما حوزه اخلاق را پوشش نمی دهند و درمواردی ممکن است آن را دور زد ، توام شدن اخلاق و قانون یکی از مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد ، اعمال قانون و رعایت اخلاق در حوزه جرایم مطبوعاتی نیز باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد .
وی تعریف اخلاق در حوزه روزنامه نگاری با توجه به تغییرات موجود از جامعه ایی به جامعه دیگر را نسبی خواند و افزود : در معیار و محک های بین المللی حاکم مواردی در حوزه اخلاق وجود دارد که ثابت است و بدان عمل می شود ، دروغ گویی در تمامی موارد ضد اخلاقی و عملی خلاف است ، در روزنامه نگاری هم این مساله صدق می کند ، از آنجا که کشور ما اسلامی است این مقوله باید پررنگ تر دیده شود اما اینکه شاهد برخی بی اخلاقی ها هستیم این است که قانون نتوانسته رعایت اخلاق را تضمین کند .
مترجم کتاب 'مبادی سواد رسانه ای ' با بیان اینکه عرصه رسانه بیش از پیش نیازمند اخلاق است به ایرنا گفت: رعایت اخلاق در رسانه شاخصه های متعددی دارد ، عینیت گرایی و پرداختن به واقعیت ها ، توجه به تنوع ایده ها و تفکرات، عدم ورود به حریم خصوصی دیگران، عدم تحقیر دیگران ، رعایت بی طرفی ، رعایت عفت عمومی و توجه در انتخاب کلمات ، واژه ها و تصاویر ، توجه به امنیت ملی و مشخص شدن محدوده ورود به آن ، توجه به نظر مخاطب و نیاز آن ، توجه به تنوع قومی و پرهیز از جانبداری از آن جمله است .
ببران انتشار نشریات زرد را یکی از مسائل مورد توجه در عرصه مطبوعات دانست و گفت : متاسفانه این نشریات عامه پسند فاقد اخلاقیات هستند و با ورود به حریم خصوصی دیگران و تخریب شخصیت به هر قیمتی در آمد زایی می کنند ، وجود این نشریات به کار حرفه ای آسیب می رساند.
وی بحث بی طرفی در کار روزنامه نگاری را بسیار مهم دانست و گفت : روزنامه نگار و خبرنگار به عنوان حلقه واسط بین مردم و مسوولان باید بداند جامعه ترکیبی از افراد با دیدگاه ها ، نظرات و قومیت های مختلف است بنا براین باید در تهیه اخبار و گزارش از پرداختن به یک قشر صرف پرهیز کرد و به تعبیری اقلیت ها و اکثریت ها را ببیند ، هرگونه جانبداری از گروه یا قشر خاصی حقوق افراد را مخدوش می سازد و امری غیر اخلاقی است  
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد دسترسی به اطلاعات و شفافیت را حق همه دانست و افزود : اینکه روزنامه نگار برای انتشار اطلاعات باج خواهی کند و یا برای در آمد زایی با سازمان یا وزارتخانه ای کار کند اقدامی غیر اخلاقی است و فرد را از حوزه اخلاقیات خارج می سازد ، قانون هم به صراحت جلوی این افراد را نگرفته است اما این اقدام خلاف عدالت اجتماعی است و اگر روزنامه نگار تلاش دارد بستر این نوع عدالت را در جامعه فراهم سازد با ارتکاب به این عمل ،خود اولین ناقض عدالت در جامعه است .
* جامعه روزنامه نگاری نیازمند تدوین منشور اخلاقی توسط اهل فن است
این استاد ارتباطات با تاکید بر اینکه جامعه روزنامه نگاری نیازمند منشور اخلاقی است گفت : تدوین این منشور باید توسط حرفه ای ها و اهالی فن صورت بگیرد، نظام نامه رسانه ای و مطالبی در این زمینه نوشته شده است که معتقدم کافی نیست و در مواردی جانبدارانه است ، در این نوشته یا حاکمیت دولت ، یا فرد یا قوه پررنگ دیده شده است و دارای اشکالات ماهوی از بعد فنی ، حقوقی و تخصصی است و نیازمند بازنگری است .
ببران از جمله راهکارهای به سامان رسیدن مطبوعات برای رعایت اخلاق حرفه ای را تدوین منشور اخلاق رسانه ای توسط صاحبان فن ، فعال تر شدن انجمن ها صنفی و خارج شدن از وضعیت تصنعی و تسری دادن اخلاق به جامعه ، تربیت نیروی های جوان و بهره مندی از تجارب پیشکسوتان ، آسیب شناسی و ارزیابی بحث اخلاق در رسانه ها ، پرهیز از جانبداری دولت و گرایش به سمت گروه های سیاسی و حزبی خاص و حمایت از روزنامه نگاران عنوان کرد .
وی با تاکید بر اینکه تدوین منشور اخلاقی باید حرفه ای ، دارای ثبات و پایداری باشد افزود : این منشورعلاوه بر توجه به دیدگاه ها و نظرات مختلف باید مورد توجه همه دوره ها باشد و جامعه مدنی از آن حمایت کند .
* داشتن سواد رسانه ضرورت است
این استاد دانشگاه در مورد ضرورت برخورداری از سواد رسانه اظهار داشت : سواد رسانه ای یعنی برخورداری جامعه مخاطب و هدف از حداکثر توان، حوزه تفکر انتقادی است و در کنار آن داشتن قدرت و ممیز بودن برای تشخیص سره از ناسره است ، برای اینکه بتوان مخاطب را وادار به این فن کرد باید دست اندرکاران رسانه ،خود از سواد رسانه ای بهره مند باشند تا بتوانند آن را به مخاطب منتقل سازند.
وی تصریح کرد، برخورداری از سواد رسانه ای کمک می کند تا از بمباران و پیامدهای رسانه ای سالم بیرون بیاییم و به مهارت لازم برسیم .
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد با تاکید بر اینکه باید معرفت و شناخت افراد نسبت به حوزه های مختلف را افزایش دهیم افزود : سواد رسانه ای یک فرآیند طولانی است و باید از ابتدای کودکی تا بزرگسالی مورد توجه قرار گیرد چرا که یکشبه نمی توان به این مهم دست یافت .
وی همکاری و کمک والدین ، آموزش های رسمی و غیر رسمی در مدارس ، دانشگاه ها و آموزش عالی و رسانه ها در کنار هم را در ارتقا سواد رسانه ای مهم خواند.
ببران با گرامیداشت روز خبرنگار از رسانه ها خواست تا اخلاق حرفه ای را در هر شرایطی رعایت کنند.