صدیقه ببران: از وجوه خوب رسانه ها استفاده نکرده ایم

نشست علمی «بررسی چالش های خانواده در حوزه سواد رسانه ای و اطلاعاتی» از سوی گروه پژوهشی مطالعات زنان پژوهشکده مطالعات اجتماعی ، با حضور حسین ابراهیم آبادی، دانشیار پژوهشکده مطالعات فرهنگی اجتماعی وزارت علوم؛ حسن خجسته ، دانشیار دانشگاه صداوسیما و رئیس پژوهشکده ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ صدیقه ببران ، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد و مدیر کل روابط عمومی وزارت نیرو  روز یک شنبه 25 شهریور در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.

صدیقه ببران  در این نشست با توضیح درباره وضعیت رسانه ها و استفاده آماری کاربران از رسانه بیان کرد: به نظرم برای اینکه راهکاری برای مسئله ای بیابیم بهتر است ابتدا تصویری از وضعیت موجود را بیان کنیم تا بهتر بتوان به راهکار ها رسید. درست است در ایران هنوز سواد رسانه ای شناخته شده نیست هر چند حدود ۲۰ سالی است که با این موضوع سرو کار داریم و دوستان در بخش های مختلف برای این سواد ادبیاتی را تولید می کنند هر چند تولید این ادبیات بیشتر به کشورهایی بر می گردد که این سواد را در کشور خود داشته اند .ما الان خانواده هایی را داریم که در سبد خانوار خود علاوه بر محصولات غذایی که دارند محصولات رسانه ای زیادی هم دارند. اما یکی از مشکلات در بحث های رسانه ای بین خانواده ها این است که چون دوره ها قبل را در مواجه با رسانه ها خوب طی نکردیم به یکباره با انبوهی از اطلاعات و رسانه مواجه شدیم که برای استفاده از آنها آموزشی داده نشده است.

او ادامه داد: ولی مردم ما در گذشته به همان اندازه که محصولات غذایی برای خود تهیه می کردند در سبد خود روزنامه نمی خریدند و رسانه ها در خانواده ها خیلی جایگاه ویژه ای نداشت. الان موضوعی  که جامعه به شدت  درگیر آن شده، رسانه های نوین است که دیگر کنترل اولیه برای آنها وجود ندارد و تعداد شان هم محدود نیست. خب در اینجا درست است که ما با رسانه ها زیادی مواجه شده ایم ولی از رسانه ،وجوه خوب آن را استفاده نکردیم و به همین علت بسته های لازم در این رسانه ها تعیبه نشده است.

به گزارش شفقنا رسانه،او با انتقاد افزود: از طرف دیگر شاید حوزه مدیریت فرهنگی هم راجع به این موضوع فکر نکرده است برای همین در حوزه سواد رسانه ای تا این اندازه با مسئله و مشکلات زیادی روبرو هستیم. همیشه با خود مرور می کنم در این ۴۰ سال چه کردیم ؟۴۰ سالی که قرار بود از یک جامعه دارای انتقادهای مختلف ،وارد یک جامعه اخلاقی بشویم در حالیکه می بینیم که خانواده و نهادهای ما اخلاقی نشدند.در اینجا می خواهم تصویری از اشباع شدن پیام های رسانه ای را توضیح دهم که ایستگاه های رادیویی در جهان هر سال بیش از ۶۵ میلیون ساعت برنامه پخش می کنند .شبکه های تلویزیونی ۴۸ میلیون ساعت برنامه پخش می کنند همچنین اینترنت حدود دو و نیم میلیارد سند را در اختیار ما قرار می دهد .در صفحه های عمیق و پیشرفته حجم اطلاعات وارده ۴۰۰ تا ۵۵۰ برابر حجم اطلاعات صفحه های عمومی اینترنت است بر اساس برآورد محققان نرخ رشد و افزایش اطلاعات سالیانه ۳۰ درصد است .

ببران بیان کرد: همه ما از انبوه اطلاعات اشباع شده ایم و این در حالی است که قدرت تهاجمی رسانه ها بیشتر می شود .همچنین ۷۵ درصد کودکان و نوجوانان هر روز تلویزیون می بینند.۴۸ درصد کودکان و نوجوانان تلویزیون شخصی دارند ۶۰ درصد کودکان و نوجوانان هر روز مشغول بازی های ویدئویی و کامپیوتری هستند.

ببران با اشاره به ضرورت آموزش سواد رسانه ای گفت: : به نظرم در کشورهای غربی و در نظام ارتباطی ما کنشگران و سیاست گذارن درک کرده اند که در فضای رسانه ای اختلالاتی در حال به وجود آمدن است برای همین به فکر فراگیری و گسترش سواد رسانه ای شده اند کما اینکه این مسئله در کشور ما هم درک شده که می خواهیم این علم را به فرزندان و اولیا و …آموزش دهیم ولی در کشور ما  برای این موضوع عملیات دیگری انجام داده اند مثلا بعد از انقلاب در مواجهه با رسانه و پیام ها متعدد ما عملیات عجیبی انجام دادیم .مثلا قانون ممنوعیت ورود ماهواره ها را داشتیم خب این قانون تا چه حد اجرایی شد آیا توانستند کسی را از دیدن کانال های ماهواره ای منع کنند؟ درست است که ما باید در قبال مردم جامعه مسئولیت اجتماعی داشته باشیم ولی در برابر رسانه ها  با آخرین راهبرد و روش سلبی، به جای ایجابی برخورد کردیم  و فراموش کردیم مهندسینی هستند که این راه ها و موانع و فیلتر شدن ها  را باز می کنند .

او انتقاد کرد: اگر آن قانون شکست خورد چرا باز هم سراغ فیلتر شدن تلگرام رفتیم ؟آیا مسئولین خبر دارند که مردم چقدر درگیر فیلتر شکن های مختلف هستند که همین بیشتر  سلامت جامعه را به خطر انداخته  از تصاویر مستجهن تا مسائل اخلاقی یعنی نگرانی های ما بیشتر شده است .از طرفی دیگر به کتاب تفکر سواد رسانه ای که برای پایه دهم تالیف شده، انتقاد دارم چرا که به نظرم برای این سن بسیار دیر است که چنین سوادی را یاد بگیرد و نوجوان در این سن کم کم شخصیت اش کامل شده است و فکر نمی کنم بتوانند بهره ای از آن ببرند .ادبیاتی هم که در این حوزه تولیده شده به نظرم سطحی است منظورم این است که ما مهارت پروری نمی کنیم چون الگوی شناختی در این سواد  را رعایت نکرده ایم.