معرفی کتاب «نشریات ویژه زنان» نوشته صدیقه ببران

 

کتاب «نشریات ویژه زنان» نوشته صدیقه ببران چهارمین کتاب از مجموعه کتابهای بخش مطالعات زنان است که انتشارات روشنگران و مطالعات زنان در سال ۸۱ به انتشار آن اقدام کرده و به تازگی تجدیدچاپ شده است. این کتاب سیر تاریخی نشریات زنان در ایران معاصر را بررسی میکند.

انگیزه ناشر در چاپ این اثر به دلیل نقش مهم و انکارناپذیری است که مطبوعات در سیر تحولات سیاسی- اجتماعی جهان ما برعهده داشته‌اند.

کشور ما از دیرباز سرزمین فرهنگ شفاهی و شنیداری بوده است. ساختار حکومتی نیز به دلیل جدایی از مردم،‌ پیوسته بنابراین داشته که بی‌خبری و فقدان آگاهی از تبلیغ کند و گسترش دهد تا مبادا مردم دریابند که آنچه بر آنان میگذرد،‌ سرنوشت محتوم و بر پیشانی نوشته شده نیست و از طاعت سر باز زنند و سالاران قدرت را از ارایکه به زیر کشند. بر همین مدار و روال، نه اخبار که احکام از سوی حاکمان توسط جارچیان بر محکومان که همان مردم باشند،‌ ابلاغ میشد. این احکام (و نه اخبار)‌ همیشه چیزی از مردم می‌ستاند و نه آن که حقی و یا بشارتی داده باشد. جالب آنکه اولین روزنامه خبری نیز برخلاف سایر نقاط جهان نه در مطبعه مردمی و به دست مردم که در دیوان‌خانه حکومتی و از سوی مقامات حاکمه انتشار یافت (وقایع اتفاقیه(

با توجه به چنین وضعیت و موقعیتی که بر جامعه مستولی بود،‌ شاید بهتر بتوان به اهمیت و عظمت انتشار اولین نشریات ویژه زنان پی برد. بی‌شک زنانی که جان و هستی خود را به قمار گذاشتند و خطر آگاه کردن زنان را پذیرا شدند و بار چنین رسالتی را بر دوش کشیدند، حقی بزرگ به گردن زن و مرد ایرانی دارند. جا دارد که این شیر زنان را بشناسیم،‌ نامشان و یادشان را گرامی داریم و تلاششان را ارج نهیم. کتاب حاضر که به کوشش خانم صدیقه ببران فراهم آمده،‌ در چنین راستایی جمع آوری و تالیف شده و تلاشی در جهت معرفی نشریات ویژه زنان از نخستین آن تا امروز است.  

صدیقه ببران در پیشگفتار کتاب چنین نوشته است: « "امروز این حقیقت انکارناپذیر است که تاریخ جهان عموما و تاریخ ایران خصوصا، تاریخی مذکر است؛ تاریخی است که در آن "مردان" بوجودآورنده ماجراها، سازندگان تاریخ، هدایت‌کنندگان آن و حتی خود نویسندگان شرح رویدادها نیز بوده‌اند. پس شگفت‌آور نیست اگر در چنین تاریخی از زن و نقش سازنده و آفریننده او اثری نیابیم."

البته وقتی با تامل به این جریان بنگریم به روشنی متوجه این حقیقت می‌شویم که بخش عمده‌ای از قصوری که در حق زنان ما شده و اسباب عدم شناخت واقعی آنها و جایگاهشان را در اجتماع فراهم آورده است،‌ به خاطر اهمال و بی‌توجهی زنان نسبت به خودشان بوده است.

زنان روزنامه‌نگار کشور ما می‌توانستند و می‌توانند نقش بسزایی در روشنگری تاریخ زنان ایرانی داشته باشند و اگر تاکنون نقش و جایگاه زنان ایرانی آنچنان که باید در جامعه تبیین نشده است، تا حد زیادی مسئولیت آن برعهده‌ی زنان روزنامه نگار ماست. براین باوریم، پژوهش حاضر با نگرشی در تاریخ این بخش از رسانه‌های کشور،‌ شاید بتواند با ارائه تصویری از نشریات ویژه زنان در مقاطع تاریخی، و ارزیابی توانمندی‌ها و بازنگری کمبودها و کاستیها و آسیب‌شناسی آنها، زمینه مناسب را جهت اصلاح ساختار و عرضه بهتر تازه‌واردان این عرصه فراهم آورد.»  

دکتر علی اکبر فرهنگی؛‌ استاد و مدیر گروه مدیریت رسانه‌ای دانشگاه تهران نیز در یادداشتی که در این کتاب نوشته،‌ چنین می گوید: «زنان روزنامه‌نگار در ایران، هرچند تعدادشان اندک و ورودشان به عرصه اجتماعی بسیار دیر بوده است،‌ اما می‌توانند به سرعت این خلاء را پر کرده و با تلاش مجدانه‌ی خود زمینه را برای ایفای بهتر نقش اجتماعی خویش فراهم آورند. آنچه که در این راستا لازم است مورد توجه قرار گیرد، آنکه،‌ پا از حدود اعتدال و عقلانیت سازنده فراتر ننهاده و تلاش و توان خود و نیز امکانات حاصل شده را به بیراهه نکشانده و در مرافعات بی‌حاصل انتقام‌جویی- به شیوه‌ای که برخی از زنان بعضی از جوامع غربی بدان کشیده شدند- و تلافی‌طلبی و نیز افراطی‌گری «زن‌سالاری» یا فمینیستی وارد نگردند که حاصلی جز باد نخواهد داشت.

این اثر به زنان روزنامه‌نگار جوان و دانشجویان بانوی روزنامه‌نگاری این امید را می‌دهد که به زودی بتوانند با تلاش و اندیشه و حرکتی مدبرانه و راهبردی جایگاه ویژه خود را بدست آورده و در شکل‌دهی جامعه فرانوگرای ایرانی نقش ارزنده‌ای ایفا نمایند.»  

کتاب «نشریات ویژه زنان» در سه بخش با عناوین «سیمای زن ایرانی در گردونه ی ادوار»، «روزنامه نگاری و زنان در ایران» و «نشریات تخصصی زنان در تاریخ ایران» تالیف شده و با قیمت ۲۵۰۰۰ تومان توسط انتشارات روشنگران و مطالعات زنان وارد بازار کتاب شده است.  

منبع: سایت انتشارات روشنگران