صدیقه ببران استاد ارتباطات و رسانه از نقش ناکارآمد رسانه‌های رسمی در بسترسازی برای رشد فیک‌نیوزهایی چون آمدنیوز می‌گوید

  

صدیقه ببران در پاسخ به این سوال  صبح نوکه «فیک‌نیوزها در چه فضایی رشد می‌کنند؟» توضیح می‌دهد: «یکی از دلایلی که اخبار نیمه‌راست، غیرراست یا کاملا دروغ رشد می‌کنند به‌علت استفاده بدون درایت، آگاهی و سواد از رسانه‌های نوپدید در میان مردم است اما رشد این دست خبرها از وقتی بیشتر شده که فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، این امکان را به همگان دادند که هم بتوانند به اطلاعات دسترسی پیدا کنند و هم خودشان، اطلاعات را تولید کنند. این در حالی است که همه، آگاهی و سواد لازم در حوزه رسانه را ندارند. به همین علت، عده‌ای دانسته و عده‌ای نادانسته اخباری را تولید و توزیع می‌کنند که منبع و ماخذ درستی ندارد یا به قول ما، اعتبار منبع لازم را ندارد اما چون در حوزه‌های مورد علاقه عوام است و برای آن‌ها جذابیت دارد، به راحتی آن را دست به دست می‌کنند و می‌چرخانند و باعث شیوع بیشتر آن می‌شوند».

این استاد ارتباطات دانشگاه آزاد معتقد است که البته برای رعایت معیارهای درستی خبر، میان فضای واقعی و مجازی، تفاوتی وجود ندارد. «ما در فضای رسانه‌های رسمی هم می گوییم خبر به‌طور کلی باید سه ویژگی اصلی داشته باشد: صحت، روشنی و جامعیت. اگر خبرنگار رسمی و خبرنگاران جریان اصلی رسانه‌ها هم این سه نکته را رعایت نکنند، به سمت اخبار زرد یا فیک‌نیوزها کشیده می‌شوند و بعد هم در اوج خود به اخباری می‌رسند که تولید بحران می‌کنند. اخباری که ندانسته یا با اطلاعات محدود تولید می‌شوند یا کاملا معکوس واقعیت را بازتاب می‌دهند، همین وضعیت را ایجاد می‌کنند و علتش هم این است که جماعتی می‌خواهند تیراژشان بالا برود. هر چیزی را با هر رویکردی می‌نویسند تا فروش‌شان بالاتر برود؛ این مغایر با اخلاق رسانه‌ای است.»

ببران درباره اینکه آمدنیوزها در چه فضایی رشد می‌کند و چه شرایطی فضا را برای رشدشان، مساعد می‌کند، می‌گوید: «آمدنیوز در فضایی رشد می‌کند که همه فکر می‌کنند اخبار و اطلاعات به تمامی به آن‌ها نمی‌رسد؛ در واقع رسانه‌های جریان اصلی اخبار و اطلاعات را دریغ می‌کنند، در نتیجه این دست رسانه‌ها وارد معرکه می‌شوند و از اعتماد مردم سوءاستفاده کرده و هر مطلبی را هم عمدتا با رویکرد سیاسی منتشر می‌کنند؛ بنابراین هم امنیت و هم روابط کشور را دچار مخاطره می‌کنند؛ در نتیجه آن دست رسانه‌ها در فضایی رشد می‌کنند که در افکار عمومی، اعتماد کافی وجود ندارد و رسانه‌های رسمی به‌درستی فعالیت نمی‌کنند.» اگر دقت کنیم رشد فیک‌نیوزها در شرایط مساعد رسانه‌ای در جامعه‌ای که به‌ لحاظ خبری سلامت باشد، محدودتر است

این استاد ارتباطات دانشگاه آزاد در پاسخ به اینکه رسانه‌های رسمی باید چه کار کنند تا فضا برای فعالیت فیک‌نیوزها تنگ‌تر شود، در پاسخ به «صبح‌نو» می‌گوید: «اولا روزنامه‌نگاران، سه اصل اساسی تولید خبر یعنی درستی، روشنی و جامعیت را رعایت کنند. ثانیا حتما به نیازهای مخاطبان توجه کنند چون اگر مخاطب نیازش را از این طریق تامین نکند به سراغ مسیرهای جایگزین خواهد رفت و نهایتا همه رسانه‌ها تلاش می‌کنند تا به موازات کار خبری، سواد رسانه‌ای مخاطب را هم بالا ببرند.»

ببران تأکید می کند: از یک‌سو، تغییر فضای رسانه‌های رسمی در مواجهه با نیازهای افکار عمومی و از سوی دیگر رشد سواد رسانه‌ای مردم می‌تواند زمینه‌‌ای مساعد برای رشد فیک‌نیوزهایی چون آمدنیوز را از بین ببرد. شما به‌عنوان مخاطب این فضای خبری می‌توانید با استفاده از راهکارهایی چون دقت در متن اخبار، عبور از تیترها و توجه به محتوای مطالب منتشرشده در رسانه‌ها، انتخابگری هوشمندانه در میان رسانه‌های مورد اعتماد و دقیق و چک‌کردن این مسئله که توسط کانال‌های خبری، اصطلاحا کانالیزه نشده باشید، مراقبت کنید که به دام فیک‌نیوزها نیفتید.